Willa - ul. Bukowińska 24/ ul. Cieszyńska 7

Zdj. z albumu „Mokotów w fotografii Andrzeja Jastrzembskiego”.

 Stan obecny.

Jest to tzw. Pawiówka zaprojektowana przez Franciszka Marię Lanciego i wybudowana w 1850 r. na  terenie folwarku Nowy Sad. Nazwa willi pochodzi stąd, że w latach 60-tych XX w. ówczesny właściciel hodował pawie. Projekt Franciszka Marii Lanciego był wzorowany na neorenesansowych willach toskańskich.

Zleceniodawcami budowy byli hrabiowie Potoccy, ówcześni dziedzice Wilanowa. 

Posesja w początku XIX w. należała do Czarnieckich.

Wielce prawdopodobne, że po powstaniu styczniowym majątek został skonfiskowany i jak wiele innych trafił w ręce rosyjskie. To wtedy pod koniec XIX w. Pawiówkę kupił Feliks Bursiak, który rozwinął działającą tu przez wiele lat firmę ogrodniczą. Hodował warzywa i kwiaty, które sprzedawał później przy ul. Marszałkowskiej.

Później willa przeszła w ręce zięcia Bursiaka, Pana Aleksandra Smolarka.

Sam Aleksander Smolarek w swoich ogrodach przechowywał mokotowskich Żydów, między innymi rodzinę Biegunów, właścicieli sklepu z pasmanterią przy ul. Puławskiej u zbiegu z ul. Odolańską. Rodziny Smolarków i Bursiaków za swoją działalność konspiracyjną płacą najwyższe ceny. W 1942 r. Niemcy zabijają Jakuba Bursiaka, syna Feliksa, rok później w ruinach getta za ukrywanie Żydów rozstrzeliwują Kazika Smolarka. W Powstaniu giną dwie córki Smolarka: Marysia i Zosia. Cała rodzina znika. Zostaje jedynie stary już Smolarek.

Smolarek mieszkał przy Bukowińskiej aż do śmierci w latach 70., gdzie zaczął hodować pawie, więc do domu przylgnęła nazwa "Pawiówka". W tym samym czasie krewni właściciela prowadzą w Pawiówce punkt skupu szklanych opakowań.

Budynek bardzo zaniedbano.
W dniu 1 lipca 1965 r. budynek znalazł się w Rejestrze Zabytków pod numerem 653.

Ze względu na tragiczny stan willa została przez prywatnego inwestora rozebrana i zrekonstruowana w latach 1993-95 (Aleksandra Stępińska, Zbigniew Stępiński, konstrukcja Małgorzata Horodecka).

Obecna wystawiona na starych fundamentach z zachowaniem ogólnego charakteru pierwotnej bryły. Wnętrza nowe. Niestety, zapomniano o odbudowaniu charakterystycznej włoskiej wieży.
W listopadzie 2020 r. wydano decyzję pozwalającą na remont pokrycia dachu.

Ciekawostki:
1.Teodor Niewiadomski tak natomiast wspominał Pawiówkę: "To był urokliwy domek kojarzący się z pejzażami Italii. Nieregularny, z piętrowym, wielobocznym skrzydłem i prostokątnym korpusem nakrytym rozłożystym dachem o nisko nachylonych połaciach. Budynek zdobiły drewniane balkoniki, ganki. W domu otoczonym starymi drzewami - z miłorzębem, wysokim modrzewiem i egzotycznymi roślinami wokół - można się było zakochać od pierwszego wejrzenia."
2. Można znaleźć wspomnienia ludzi, którzy z sentymentem wspominają, że za przynoszony chleb dla pawi dostawali w zamian pióra.

Aktualizacja.
Zdjęcia wykonałam w sierpniu 2020 r. Otoczenie willi uległo dużej zmianie. Pojawiło się sporo budynków mieszkalnych wielorodzinnych (pozwolenia na budowę wydano w latach 2015-2017).

Ujęcie frontu od ul. Cieszyńskiej 7.

Ujęcie tyłu willi.

Willa Friedbergów - Czerwona willa - ul. Sułkowicka 3

 

Zdjęcie sprzed kilku lat.

 Aktualne zdj.

Drugie wejście (główny fronton willi) jest od ulicy Belwederskiej 18.

Willa została zbudowana w latach 1925-1928 (nazwana od koloru elewacji Czerwoną willą) dla Michała Friedberga kupca i filantropa żydowskiego pochodzenia.

Michał Friedberg (1887-1946) od 1930 r. był właścicielem sklepów tekstylnych w Polsce. W czasie wojny - dyrektorem szpitala w warszawskim gettcie. Wspierał finansowo i osobiście działalność Janusza Korczaka.

Architektura budynku inspirowana architekturą willi włoskich, jest wybitnym przykładem warszawskiego modernizmu i polskiego wzornictwa Art déco. Po wojnie willa wraz z otaczającym ją ogrodem przeszła na własność Skarbu Państwa. W pierwszych powojennych latach mieściła się tam siedziba warszawskiego NKWD. 
Jego pamięć uczczono w 2003 r., wmurowując tablicę, która niestety szybko zniknęła.
W 2002 r. willa wróciła w ręce spadkobierców, którzy w dosyć brutalny sposób pozbyli się zamieszkujących dom lokatorów, co skończyło się sprawami w sądzie. Właściciele planowali sprzedaż terenu deweloperowi, który zamierzał wybudować na nim jedenastopiętrowy apartamentowiec.
Jednak w planie zagospodarowania przestrzennego z 2008 r. określono "Czerwoną Willę", jako dobro kultury współczesnej i w czerwcu 2009 r. została ona wpisana do rejestru zabytków pod numerem A-859.
Mimo to, w obszernym ogrodzie znajdującym się przy willi, wybudowano 11-piętrowy blok mieszkalny. 

Ciekawostki:
1. Mimo wpisu do rejestru zabytków, willa trafiła w ręce dewelopera, który wystawił ją na sprzedaż.
2. Pan Michał Friedberg przed II wojną światową przekazał Skarbowi Państwa cały swój majątek zgromadzony w szwajcarskich bankach.
3. Znalazłam informację, że firma GANT development nie dostała zgody na renowację willi, przez to że dobudówka to samowolka budowlana,a poza tym granica działki ewidencyjnej przechodzi pod budynkiem. 
4. Informacje ze strony firmy GANT Development:
 "Willa to 4-kondygnacyjny budynek o powierzchni użytkowej 954,4 m2 z parkingiem podziemnym na 12 miejsc postojowych oraz tarasami o łącznej powierzchni 127,3 m2. Budynek otoczony jest pięknym ogrodem, a dla wygody użytkowników wyposażony zostanie w windę. W planach inwestycji przewidziane są też oświetlone, użytkowe piwnice. 

Belwederska 18 to idealny adres dla reprezentacyjnej siedziby podmiotu gospodarczego. Oferta zakłada:

1. Zakup samodzielnej nieruchomości
2. Wynajem piętra lub całej nieruchomości

Przed rozpoczęciem prac budowlanych istnieje możliwość rozplanowania własnego układu pomieszczeń. Zaprojektowane powierzchnie:

Poziom	Powierzchnia użytkowa w m2	Powierzchnia tarasów w m2	Razem w m2
3 piętro	59,2	48,7	107,9
2 piętro	115,3	54,4	169,7
1 piętro	151,8	24,2	176,0
Parter	171,8	-	171,8
Piwnica użytkowa	117,3	-	117,3
Razem	615,4	127,3	742,7
Garaż podziemny	339,0	-	339,0
Suma	954,4	127,3	1081,7

Wartość nieruchomości podkreśla wpis do rejestru zabytków."
 5. Domyślam się, że każdy zauważył na zdjęciu informację o sprzedaży poniżej podaję link do strony:
http://www.baszta.eu/nieruchomosci/oferta/BAS00820
6. Aktualnie Czerwoną Willę można nabyć za kwotę 6 850 000 zł.

AKTUALIZACJA.

Zdjęcia wykonałam w kwietniu 2017 r.

Aktualizacja.
Zdjęcia wykonałam w sierpniu 2017 r.

Aktualizacja (marzec 2019 r.)
W marcu, po dwóch latach przerwy wykonałam dwa skromne zdjęcia.

Willa Jana Koszczyc-Witkiewicza - ul. Naruszewicza 20

Data powstania: 1938 r.

Numer w rejestrze: dec. 371/11 z 7.04.2011 r.

W obecnej chwili trudno stwierdzić, czy to jeszcze willa, czy już mała kamienica. Zbudował ją dla siebie w 1938 r. charyzmatyczny architekt Jan Koszczyc-Witkiewicz, twórca m.in. gmachów Szkoły Głównej Handlowej. Architektura budynku ożywiona ceglanymi opaskami okien, z wykuszami i tarasami nie zaskakiwała w tamtych latach nowoczesnością. Jednak Witkiewicz nie ulegał modom, a w dodatku właśnie projektował własny dom, więc skłaniał się ku wzorom zachowawczym. Miała to być po prostu architektura wygodna i spokojna. Koszczyc zamierzał zamieszkać tu z żoną, siostrą i trójką własnych dzieci, z których każde założyło już własną rodzinę.

Ciekawostki:
1. Wcześniej już opisałam m.in. budynek przy ul. Malczewskiego 20 właśnie zaprojektowany przez Jana Koszczyc-Witkiewicza. - zachęcam do przeczytania.
2. Zachęcam również do zapoznania się z biografią Jan Koszczyc-Witkiewicza, jego życiem, ale przede wszystkim domami zaprojektowanymi przez niego, które są piękne, romantyczne i przyjazne dla ich mieszkańców.

Aktualizacja - wrzesień 2020 r.
Trwają prace budowlane.

Zdjęcia wykonałam w lipcu 2020 r.

Willa - ul. Domaniewska 14

Willa przy ul. Domaniewskiej 14 zbudowana w 1932-33 r., nr rej.: 1222 z 14.03.1983 r.

Ogród przynależący do willi jest również w rejestrze zabytków pod tym samym numerem co willa, którą zaprojektował Józef Olczak.

• 
  "Klasyczna zabytkowa willa o charakterze tzw. dworku warszawskiego o powierzchni całkowitej 485 m2 ( użytkowej – 223 m2) jest usytuowana na działce o obszarze 1277 m2 położonej na Mokotowie przy ul. Domaniewskiej ( na odcinku między ul. Puławską a Al. Niepodległości – jest stąd 5 minut pieszo do stacji metra „Wilanowska”). Wzniesiona w drugiej połowie lat 1920-tych przez znany ród warszawski przeszła w 1990 r remont generalny : nowa więźba dachowa i pokrycie dachówką ceramiczną „karpiówką”, nowe tynki zewnętrzne i wewnętrzne, nowoczesna drewniana stolarka okienna wiernie odpowiadająca oryginalnej, wymienione instalacje, nadbudowa w części tylnej itp. Działka jest własnością
  ( nie dzierżawa wieczysta), jest okolona murem i wyposażona w system automatycznego zraszania ogrodu, częściowo zalesiona starodrzewiem ( dąb, kasztan, 2 klony) i krzewami ozdobnymi : cisy, tuje, bez, forsycja itp. Na terenie posesji jest grill murowany i budynek garażowy (na 2 samochody + obok 3 miejsca do parkowania), brama wjazdowa otwiera się automatycznie, mur od strony wewnętrznej jest wyposażony w oświetlenie zapalające się w reakcji na ruch. Teren działki jest odwodniony, a kanalizacja zaopatrzona jest w tzw. zasuwę zwrotną zapobiegającą cofaniu się wody i zalewaniu domu i posesji, w 2009 r zostały wymienione rynny i na dachu została założona siatka zapobiegająca zaleganiu śniegu.
  Dom składa się z 4 kondygnacji :
  1. Widne piwnice – ok.125 m2 (wysokość-2,20m): pokój rekreacyjny – 51 m2, pralnia- 11 m2, wc- 1,3 m2, kotłownia- 8 m2, sauna z łazienką i wc – 17 m2, pomieszczenie gospodarcze- 31m, schowek pod schodami;
  2. Parter- ok.125 m2 (wysokość – 3,30m) : salon – 30 m2 (z oryginalnym przedwojennym kominkiem) z wyjściem na taras- 16 m2, pokój-28 m2, pokój- 17 m2   ( łączący się między sobą poczwórnymi drzwiami w przestrzeń – 45 m2), gabinet- 14 m2, widna kuchnia- 18 m2, wc- 1,5 m, hol – 16 m2;
  3. Piętro – ok.125 m2 ( wysokość- 3m) : trzy sypialnie (45 m, 30m, 14 m), dwie garderoby, widna łazienka z wc (z wanną) – ok.10 m2, łazienka z wc ( z prysznicem) – ok.5 m2, hol, taras- 15 m2;
  4. Poddasze – ok. 70 m2 ( wysokość w szczycie- ok.2,50 m) – studio ze skosami wykończone w drewnie.
     
  Schody łączące kondygnacje są oryginalne z okresu przedwojennego, podobnie parkiety w pokojach (odrestaurowane) i stolarka wewnętrzna (drzwi wewnętrzne). Dom jest podłączony do kanalizacji miejskiej, woda z własnego ujęcia ze studni głębinowej (nic nie kosztuje) – jest stacja filtrów, centralne ogrzewanie i ciepłą wodę zapewnia nowoczesny piec gazowy dwubiegowy nowy ( z 2012 r), jest instalacja alarmowa. Dom jest w bardzo dobrym stanie – nie wymaga nakładów remontowych ( ewentualnie odmalowania wnętrz). Nie ma podatku od nieruchomości, gdyż willa wraz z drzewostanem wpisana jest do rejestru zabytków. Na terenie posesji jest względnie cicho mimo, iż nieopodal przebiegają ciągi komunikacyjne, ogrodzenie i roślinność zapewniają intymność. Willa ma charakter reprezentacyjny, nadaje się na cele mieszkaniowe ale także można rozważyć przystosowanie jej na siedzibę firmy, hotelik bądź restaurację. Cena ofertowa sprzedaży wynosi–6.500.000.-zł."
  Źródło: http://www.gumtree.pl/cp-mieszkania-i-domy-sprzedam-i-kupie/mokotow/sprzedam-zabytkowa-wille-485-m2-warszawa-mokotow-ul-domaniewska-427855859
  
  
  
  Aktualizacja.
   

  

  Zdjęcia wykonałam w czerwcu 2016 r. Praktycznie samo ogrodzenie.

  
  
  
  
  
  W latach 2011-2016 MPWiK S.A. miało wybudować wodociąg do budynków Domaniewska 12 i 14.
  

Kamienica Józefa Kamlera - ul. Wiktorska 17

Józef Kamler (1870 - 1964), był inżynierem mechanikiem, ale całe życie pracował jako inżynier sanitarny.
W 1924 r. do spółki z W. Marcinkowskim stworzył firmę Kamler Józef i Sp. Firma kanalizowała miasto i wyposażała budynki na przedmieściach w instalacje sanitarne.
Budynek przy Wiktorskiej został zbudowany w 1923 r. (przebudowany w 1938 r.). Do dzisiaj na ścianach zachowały się wykończenia z czerwonej licówki.
Firma Kamlera (sanitarne roboty instalacyjne) funkcjonowała, także w czasie okupacji.

Wnuczka Józefa Kamlera pani Anna Stańczykowska-Piotrowska wspomina, że w czasie wojny przeniosła się z mamą do dziadków na ul. Wiktorską, ponieważ tu było spokojnie.
W domu był schron, do którego w razie niebezpieczeństwa chowali się domownicy i inni mieszkańcy. Jedyną osobą, która nie schodziła do schronu była siostra Józefa Kamlera. Pani po osiemdziesiątce, była głucha. Siedziała cały czas w oknie, szyła na maszynie bandaże i reperowała prześcieradła dla okolicznego szpitala. Dziadkowie pani Anny dzielili się jedzeniem i ubraniami z ludźmi, którzy tu przychodzili. W ogródku były warzywa, a także ukochane przez dzieci króliki, angory. W czasie Powstania zostały zjedzone. Dzieciom mówiono, iż króliki wystraszyły się wystrzałów i uciekły.
25 września 1944 r. około 7 rano dom przy Wiktorskiej został zbombardowany.
Po wojnie Kamler odtworzył swoją firmę, ale krótko cieszył się swoim biznesem , bo w 1948 r. została zlikwidowana. Odbudował trochę kamienicę. Wkrótce budynek przejął kwaterunek i nowi lokatorzy zaczęli wprowadzać się na Wiktorską 17.
Józef Kamler przeprowadził się na ul. Dożynkową (dawniej Misyjna), gdzie mieszkał do śmierci.

Obecny wygląd kamienicy, po wyremontowaniu elewacji (stan na dzień 29 maja 2016 r.):

Symboliczny fragment wcześniejszej elewacji budynku w elegancki sposób zachowany dla kolejnych pokoleń:

Oba zdjęcia wykonane przeze mnie pod koniec maja 2016 r.

Ciekawostki:
1. Można było w pewnym momencie wynająć mieszkanie w tej kamienicy o pow. 27 metrów kwadratowych. Jeden pokój - opłata miesięczna 1500 PLN. Poniżej link, gdyby ktoś miał ochotę obejrzeć cztery zdjęcia mieszkania: 
http://dom.gratka.pl/tresc/401-31050477-mazowieckie-warszawa-mokotow-wiktorska-17.html
AKTUALIZACJA dotyczy:
2. Poniżej podam treść reklamy firmy Józefa Kamlera zamieszczonej w "Architektura i Budownictwo" z maja 1927 r., Rok III, Warszawa, Zeszyt 5, Rocznik 1926: 

"BIURO TECHNICZNE

JÓZEF KAMLER I S-KA

INŻYNIEROWIE

KANALIZACJA - WODOCIĄGI

URZĄDZENIA ZAKŁADÓW KĄPIELOWYCH

OGRZEWANIE - WENTYLACJA

WARSZAWA - MOKOTÓW, WIKTORSKA 17.

TELEFON No 56-88."

3. Znalazłam zdjęcia przedstawiające oryginalną płytę "studzienkową" Firmy Józefa Kamlera. Poniżej dwa linki:
-http://piccy.info/view3/12689563/5e4721e4564ef4e6b55ecdb848052f72/1200/;
- https://forum.violity.com/viewtopic.php?t=1949617&sid=e11cc39590a857f2b35101c4776ad6f6 (strona w języku rosyjskim).