Reduta Wawelska / Budynek - ul. Wawelska 60

Zdjęcia wykonałam w styczniu 2020 r.

Reduta Wawelska.
Stanowiła osłonę Warszawy w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego. Oddział powstańczy w sile około 150 żołnierzy prowadzący działania w dniach 1-11 sierpnia 1944 r. w zespole bloków przy ulicach: Wawelskiej, Pługa, Mianowskiego i Uniwersyteckiej.

Treść I tablicy dotyczącej Reduty Wawelskiej:

"POWSTANIE WARSZAWSKIE 1944

REDUTA WAWELSKA

W TYM REJONIE

ODDZIAŁ IV OBWODU ARMII KRAJOWEJ 

PRZY WYDATNEJ POMOCY MIESZKAŃCÓW

BOHATERSKO WALCZYŁ

Z PRZEWAŻAJĄCYMI SIŁAMI WROGA

W DNIACH 1-11 SIERPNIA 

OSŁANIAJĄC ŚRÓDMIEŚCIE STOLICY."

"Reduta Wawelska miała punkt sanitarny w piwnicach przy ul Wawelskiej 60 z wejściem od ul. Pługa. W punkcie szybko urządzono ambulatorium, a nawet salę operacyjną, na korytarzach rozmieszczono 30 łóżek, przekształcając go w szpital. Materiały opatrunkowe i leki pochodziły z apteki Marcinkowskiego przy ul. Uniwersyteckiej oraz Ubezpieczalni Społecznej przy ul. Wawelskiej. Szpital działał do 11 sierpnia. Część lżej rannych udało się ewakuować kanałami. Na miejscu pozostało 14 sanitariuszek i 3 lekarki opiekujące się 20 ciężko rannymi. Mimo wywieszenia białej flagi budynki były nadal bombardowane. O zmroku żołnierze RONA wdarli się na Wawelską, mordując ciężko chorych i rannych, łącznie 80 osób.
          Jako pierwszy został rozstrzelany ks. Dr Jan Salamucha, kapelan Obwodu Ochota, który w szatach duchownych wyszedł naprzeciw żołdaków RONA. Pozostałych przy życiu popędzono na do obozu przejściowego na Zieleniaku. Grupa ośmiu rannych z opiekującą się nimi sanitariuszką, 15-letnią harcerką Teresą Kodelską, przetrwała w ukryciu na ul. Wawelskiej 16 do kapitulacji Powstania."
Źródło:http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/powstanie/sanitariat_04.html.

Przejście kanałami Obrońców Reduty Wawelskiej podczas Powstania Warszawskiego.
Tablicę upamiętniającą odsłonięto w dniu 11 sierpnia 2002 r.

Treść II tablicy dotyczącej przejścia kanałami:
"Podczas Powstania Warszawskiego z tego budynku (ul. Wawelska 60) przekopem do kanału, 83 obrońców Reduty Wawelskiej - Żołnierzy IV Obwodu AK Ochota przeszło w dniu 11 sierpnia 1944 r. kanałami na Kolonię Staszica - do włazu przy ul. Prokuratorskiej. Było to pierwsze pierwsze przejście kanałami zwartego oddziału powstańczego."

W 2002 r. został zabezpieczony na elewacji budynku napis z okresu II Wojny Światowej o treści:
"SPRAWDZ MIN NIEZNALEZION".

Budynek Spółdzielni Pracowników Ministerstwa Kolei Żelaznych powstał w 1922 r., bądź w latach 1924-1926, według projektu Teodora Wiśniowskiego, Aleksandra Sygietyńskiego, Wacława Wekera, Antoniego Jawornickiego.
Po wojnie budynek odnowiono.
W latach 1942-1946 w budynku działał  Dom Towarowy inż. A.Jackiewicz i Syn.
W dniu 16 maja 1988 r. budynek znalazł się w Rejestrze Zabytków pod pozycją 1350-A.

Ciekawostka:
1. Na Liście cywilnych ofiar Powstania Warszawskiego znalazłam następujące dane:
- Bożena Karpińska;
- Barbara Samoraj;
- Jadwiga Samoraj;
- Kazimierz Majewski (ur. ok. 1884 r.);
- Anna Namysł;
- Maria Nielubowicz;
- Edward Szebeko;
- Kazimiera Golian (ur. ok. 1874 r.) zmarła ok. 11 sierpnia 1944 r. podczas egzekucji;
- Michał Leszczyński;
- Julia Rogalska;
- Maria Jankowska;
- Roman Prus-Niewiadomski (06.08.1861r.-11.08.1944r.) inżynier komunikacji, matematyk, w latach 1925-1929 prezes zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej Pracowników Ministerstwa Kolei Żelaznych; zamieszkały przy ul. Wawelskiej 60/ ul. Uniwersyteckiej 1/8, zmarł podczas egzekucji - Reduta Wawelska;
- Janina Lenartowicz zamieszkała przy ul. Wawelskiej 60/10;
- Stefania Lenartowicz (ur.1876 r.) zamieszkała przy ul. Wawelskiej 60/10;
- Irena Szmidt (ur. ok. 1920 r.) zamieszkała przy ul. Wawelskiej 60/12;
- Irena Cudnowa zamieszkała przy ul. Wawelskiej 60/58;
- Stanisław Lewak ( ur. ok. 1930 r.) zamieszkały przy ul. Wawelskiej 60/67.

Źródło do wpisu np.:
http://www.urzadochota.waw.pl/sites/default/files/pliki/pdf/ewidencja_obiektow_upamietniajacych_n.pdf.